Ik stond een verhandeling te houden over gedragsstijlen en op een gegeven moment liet ik een afbeelding zien van het DISC model. Met vier kleurtjes zoals je misschien weet.
Direct zag ik het gezicht van een van de deelnemers veranderen. Zijn mond werd een dunne smalle streep. Dikke frons in het voorhoofd. Ogen die vuur schoten.
Weerstand.
Ik informeerde voorzichtig wat er gebeurde en toen ging ‘ie los. Hij had een pesthekel aan dit soort modellen. Ik ben rood. Jij bent groen. Hokjesdenken is het. Mensen in een hoekje drukken. Daar ging hij dus niet aan mee doen.
Nou is hokjesdenken voor mij totaal niet de bedoeling van DISC en aanverwante artikelen. Ik kon het daarom allemaal wat nuanceren. Gelukkig ontdooide hij na een tijdje en ging toch met me mee.
Maar hij had wel een punt.
Want we denken zo graag en zo snel in hokjes. In categorieën. Deze verkiezingen zijn er weer een mooi voorbeeld van. Links. Rechts. Conservatief. Liberaal. Neo-liberaal. Progressief. Wij tegen jullie. Wij tegen zij.
Maar waarom doen we dat eigenlijk?
is het gemakzucht? Hokjes maken het lekker makkelijk zodat je niet teveel hoeft na te denken. Nah, daar geloof ik dus geen bal van. Volgens mij zit het dieper.
Het is een overlevingsinstinct.
Je oude overlevingsbrein wil boven alles duidelijkheid. Want als iets duidelijk is, dan is het veilig. Dan weet je wat je ermee aan moet. Onduidelijkheid betekent gevaar. Daar wil je instinctief van weg.
Daarom maak je zoveel mogelijk duidelijkheid. Ik ben een man, jij bent een vrouw, hij is dom, zij is slim, haar mag ik wel en hem mag ik niet. Check! Zoals je het rondje op je stembiljet rood kleurt.
Het duffe is dat je er niets aan kunt doen. Dat oude instinct schiet oordelen af en hokjesdenkt dat het een lieve lust is. Je kunt het niet stoppen, al zou je het willen.
Wat je wél kunt doen is je er bewust van zijn dat dat hokjesdenken maar een instinct is. Je hoeft er niet automatisch in mee te gaan. Geef het je middelvinger. Negeren die hap. Niet zo gemakkelijk, maar het geeft wel een hoop ruimte.
Hoe zouden deze verkiezingen verlopen als we dat wat vaker zouden doen?
