Ruim tien jaar geleden was ik een beginnend ICT-adviseur. Ik vond dat ik best aardige teksten kon schrijven. Tot ik, heel trots, mijn eerste adviesrapportage inleverde bij mijn toenmalige manager. Een kwartiertje later stond mijn tekst vol strepen en correcties. Darn! Zijn voornaamste commentaar? Leer eerst maar eens actief schrijven.
Actief schrijven? Say what? Inmiddels weet ik dat actief schrijven een tekst gemakkelijker leesbaar en krachtiger maakt en dat het helemaal niet ingewikkeld is. Ik wil je in dit blog graag laten zien hoe je in twee simpele stappen je teksten actief maakt en hoe ze daardoor enorm verbeteren.
In teksten zie je vaak dit soort zinnen:
“Als resultaat van het project zullen de nieuwe servers geheel gebruiksklaar door ons worden opgeleverd.”
Daar lijkt op het eerste gezicht niets mis mee. En grammaticaal klopt het prima. Toch is dit een mooi voorbeeld van een passieve zin. Passieve zinnen maken een tekst wollig en langdradig.
Je ziet dat het beste als ik de zin actief maak en ze achter elkaar zet:
Passief:
“Als resultaat van het project zullen de nieuwe servers geheel gebruiksklaar door ons worden opgeleverd.”
Actief:
“We leveren de nieuwe servers, als resultaat van het project, geheel gebruiksklaar op”.
Het zal je opvallen is dat de actieve zin korter is. Daarnaast is hij directer en sterker. Lees ze maar eens een paar keer achter elkaar dan merk je het verschil.
Passieve zinnen hebben vrijwel altijd de vorm <hulpwerkwoord>+<voltooid deelwoord>. Dus bijvoorbeeld “wordt gedaan”, “zullen opleveren” of “zijn geweest”.
Ik heb je twee simpele stappen beloofd om een tekst actief te maken.
In Stap 1 zoek je, in je tekst, naar de hulpwerkwoorden “zal/zullen”, “is/zijn” en “wordt/worden”. De zoekfunctie in je tekstverwerker is daar prima geschikt voor. Je komt vrijwel altijd uit bij passieve zinnen.
In stap 2 haal je de hulpwerkwoorden weg. Daarvoor bepaal je eerst het onderwerp van de zin (Wie of wat doet er iets?). Begin je nieuwe zin met het onderwerp en zet daar dan direct het werkwoord achter.
Het gras wordt door de buurman gemaaid – De buurman maait het gras.
In de toekomst zullen we er beter op letten – We letten er in de toekomst beter op.
In het project zullen we rekening houden met dit risico – We houden in het project rekening met dit risico.
Als de zin in de voltooid verleden tijd moet staan (het is al gebeurd) dan verander je uiteraard niets. In alle andere gevallen loont het de moeite om de zin actief te maken.
Door actief te schrijven maak je, met weinig inspanning, je tekst veel krachtiger en beter leesbaar!
