Mensen die nep zijn. Een tijd geleden zat ik bij een presentatie van een IT consultant. Het onderwerp van haar presentatie was interessant. Ze gebruikte een prachtige professionele PowerPoint presentatie. Ze stond goed. Ze sprak goed. Ze zag er best goed uit ook. En toch haakte ik na een minuut of tien helemaal af. Mijn gedachten dwaalden weg. Ik raakte zelfs een beetje geïrriteerd. Vreemd! Pas later kwam ik erachter wat er aan de hand was.

Het was nep.

Ik weet zeker dat je dit herkent. Soms ontmoet- of zie je iemand waarbij je onderbuik alarm slaat. Iets klopt er hier niet. Dit is niet vertrouwen. Getver! Je reptielenbrein zet je in flight mode. Wegwezen hier! Maar waarom dat gebeurt weet je niet.

Ik zeg je nu: dat gebeurt bij mensen die nep zijn.

Wij mensen hebben een feilloze neus voor mensen die nep zijn. We voelen aan ons water of iemand meent wat ‘ie zegt. Of dat iemand bullshit verkoopt. Al is het maar een beetje bullshit. Heb je je wel eens afgevraagd hoe we dat doen?

Het zit hem in congruentie. Misschien herken je de term nog van wiskundeles. Congruentie betekent zoiets als ‘met elkaar in overeenstemming zijn’ of ‘gelijkvormigheid’. Bij neppe mensen is iets incongruent.

Bij neppe mensen is hun non-verbale communicatie en wat ze vertellen niet met elkaar in overeenstemming. Ze laten iets anders zien dan ze zeggen. Het HOE klopt niet met het WAT. En als je dat bij iemand waarneemt dan haak je af. Je vertrouwt het niet.

Dat wil niet zeggen dat mensen die nep zijn altijd liegen. Nope. Nep zijn betekent ook een verhaal vertellen dat niet van jezelf is. Bij jou in de supermarkt heb je vast ook kassières die je een fijne dag-, avond- of weekend wensen. Terwijl je zeker weet dat het ze geen barst interesseert als je straks met je karretje vol boodschappen onder een vrachtwagen loopt. Nou, dat dus.

Die IT-Consultant had op mij het effect van zo’n kassière.

Nep zijn gebeurt vaak onbewust of -onbedoeld. Met de beste intentie. Je geeft een standaard bedrijfspresentatie waar dingen instaan waar je eigenlijk niet echt achter staat. Of die je zelf eigenlijk heel anders zou vertellen. Maar je doet wel enorm je best. Je verkoopt een product dat je eigenlijk graag anders zou zien. Of je wilt graag een andere pitch gebruiken maar dat mag niet van je baas. En toch werk je zo hard als je kunt. Dat soort dingen.

Het effect is dat anderen aanvoelen dat je boodschap niet klopt. En dan haken ze af. Zonde van je harde werk.

Mag ik je, als ervaringsdeskundige, wat tips geven om echt(er) over te komen?

• Gebruik nooit, nee nooit, presentaties of pitches die door een ander zijn gemaakt. Niet doen. Weigeren. Al kost het ruzie. Het werkt gewoonweg niet.
• Als ze je dan toch proberen te dwingen om een standaard presentatie of pitch te gebruiken, maak die dan eigen. Verander wat je wilt veranderen. Gebruik je eigen voorbeelden. Gebruik je eigen woorden. Je eigen plaatjes. Beloof dat je de boodschap niet verandert.
• Als je moet voldoen aan een kledingvoorschrift, kies dan kleding die mag én waarin je je goed voelt. Niets zo erg als een pak dat met de man of vrouw op stap gaat.
• Als je boosheid, frustratie, pijn of woede voelt, doe dan niet net of er niets aan de hand is. Dat gelooft niemand. Andersom geldt hetzelfde trouwens.
• Als ze je in een communicatietraining leren om zo of zo te staan of praten, zorg dan dat je dicht bij jezelf blijft. Anders lijk je een pratende paspop en dat werkt niet. Zie de kassière.
• In iedere communicatie-, verkoop- of managementtraining horen ze je te vertellen over congruentie. Doen ze dat niet dan leer je maniertjes aan. Dat is incongruent en daarom zinloos. Je hebt mijn toestemming om gillend en schreeuwend uit zo’n training weg te lopen.

Tip: dit werkt natuurlijk ook in je privéleven. Je partner of familie voelt het feilloos aan als je bullshit verkoopt. Ingestudeerde openingszinnen of grapjes doen het om dezelfde reden ook niet. Wees jezelf. Daar is helemaal niets mis mee!