Daar stond ik dan. Mijn ziel uit mijn lijf te communicatietrainen. Zegt een van mijn deelnemers ineens hardop: “Dat communiceren hè. Dat is gewoon zo dicht mogelijk langs elkaar heen praten!”
Toen stond ik toch mooi met mijn mond vol tanden. En dat gebeurt me niet vaak. Terwijl de rest van de groep in lachen uitbarstte drong het tot me door.
Hij had groot gelijk.
Ik heb hem direct gevraagd of ik hem mocht quoten (nog bedankt Stefan!). En hoe langer ik erover nadacht, hoe meer ik inzag hoe waar zijn uitspraak was.
Ga maar na:
Verwarring 1: om te beginnen heb je al een heel persoonlijke en unieke focus op de wereld om je heen. Je neemt de wereld bijna letterlijk waar door een zonnebril met glazen die je zelf een kleurtje hebt gegeven. Je ziet, hoort, ruikt, proeft, en voelt andere dingen dan anderen. Het is best moeilijk om je dat echt te realiseren. Dat zorgt al voor de nodige misverstanden.
Verwarring 2: je geeft een heel eigen betekenis aan dingen. Je vindt iets van wat je waarneemt. Je vindt het lelijk, mooi, acceptabel, niet acceptabel, eerlijk, oneerlijk, respectloos, respectvol, goed, slecht, krachtig, slap of wat dan ook. Dat is ook al zo persoonlijk. Vette kans dat een ander er iets heel anders van vindt. En dat vind jij dan weer raar, vreemd, onbegrijpelijk of onacceptabel. Oh, dat geldt andersom natuurlijk ook. Weer een bron van misverstanden.
Verwarring 3: je legt woorden op een heel eigen manier uit. Als vijf mensen iets respectloos vinden zou je kunnen denken dat ze er dezelfde mening over hebben. Fout. Vraag ze maar eens wat ‘respectloos’ precies voor ze betekent. Grote kans dat je vijf verschillende antwoorden krijgt. Jij geeft een andere betekenis aan woorden dan anderen. En dat van elkaar begrijpen is echt moeilijk. Nóg meer misverstanden.
Snap je waarom “Communiceren is zo dicht mogelijk langs elkaar heen praten” de spijker op zijn kop slaat? Het is een godswonder dat we elkaar überhaupt wel eens een soort van begrijpen. En het is geen wonder dat we elkaar zo vaak niet begrijpen.
We zijn eigenlijk continue bezig om de schade zo veel mogelijk te beperken.
Het allergrootste venijn zit hem in je aannames. Je aanname dat iedereen de wereld (ongeveer) waarneemt als jij. Echt niet. Je aanname dat iedereen (ongeveer) hetzelfde van dingen vindt als jij. Echt niet. Je aanname dat iedereen woorden (ongeveer) hetzelfde uitlegt als jij. Echt niet.
Het was een van de slechteriken in een Steven Seagal (ja, die met dat staartje) film die zei: “assumptions are the mother of all fuckups”. Ja precies, dat.
Ik heb ook mijn deel van fuckups gehad. En ik heb er een paar dingen van geleerd. Mag ik je die mee geven?
- Het aller- aller- allerbelangrijkste is je bewust te zijn van je aannames. Neem nooit, echt nooit, zomaar aan dat anderen dezelfde mening of hetzelfde inzicht over iets hebben als jij.
- Stel vragen. Vraag aan anderen wat hun mening of inzicht over iets is. Dat is de enige manier om erachter te komen wat er in hun hoofd zit.
- Ga er niet zomaar van uit dat je het antwoord dat je krijgt direct goed begrijpt. Dat is ook een aanname. De betekenis van woorden, weet je nog? Als je denkt dat je het snapt, bevestig dat dan nog een keer bij de ander(en).
- Veel vragen stellen is geen teken van een gebrek aan kennis. Het betekent ook niet dat je dom bent. Het betekent dat je duidelijkheid belangrijk vindt. En dat je misverstanden wilt voorkomen.
- Wees nooit bang om te veel vragen te stellen. Beter een vraag te veel dan een fuckup. Ja, ook als je met een klant praat. Juist dan.
In de praktijk blijven er, ondanks alles, altijd verschillen in inzicht tussen de anderen en jou. We zijn uiteindelijk maar gewoon mensen. Dat is niet erg, zolang je je best doet om ze zo klein mogelijk te houden. Zo dicht mogelijk langs elkaar heen praten dus.
Heb ik trouwens al gezegd dat letten op je aannames een hoop ellende in relaties scheelt? Een groot deel van ruzies in relaties zouden zomaar iets te maken kunnen hebben met een verschil van inzicht dat je niet door hebt. Of dat je niet uitspreekt. Tja mannen, gewoon praten dus.
